‘Rechts! Je moet hier rechts afslaan!’ (ik) ‘Weet je het zeker?’ (mijn man half schreeuwend) ‘JA!!!!’ (ik, gillend!)..
Beste lezer,
Stel je de volgende situatie voor: in de auto op weg naar een fijne vakantiebestemming, waarbij de navigatie ons de juiste kant uit moet sturen en wij het desondanks nog steeds presteren om zo druk in gesprek te raken dat we de navigatie pas op het allerlaatste moment op merken en dan is er telkens dat paniek momentje.
Moeten we nu rechtdoor of afslaan? In zo’n situatie heb ik het natuurlijk altijd bij het juiste eind, haha..
Maar zonder gekheid, dit gevoel ervaren veel mensen ook als het aankomt op het gebruiken van supplementen als vitamines en mineralen. Moet je ze nou wel of niet gebruiken? Als ik gezond eet is dat dan voldoende? Misschien heb je iets gelezen of op tv gezien dat is blijven hangen, zoals een ‘expert’ die zegt dat het slikken van vitamines totale onzin is. Terwijl andere ‘experts’ er juist bij zweren en beweren dat een hoog gedoseerde multi toch wel het absolute minimum is.
Door al die meningen en ervaringen wordt je telkens weer een andere kant opgestuurd, maar wat is nou wijsheid?
Tijdens de workshops die ik half april heb mogen geven aan de medewerkers van de zorginstelling Philadelphia bleek dat er veel vragen waren omtrent supplementen, zoals ‘heb je ze nou echt nodig’ en als je ze nodig hebt welke dan?
Ik bedacht me dat dit vast niet alleen leeft bij de deelnemers van de workshops, maar ook bij de lezers van deze nieuwsbrief, dus daarom zet ik graag een aantal zaken op een rijtje.
Suppletie betekent eigenlijk aanvulling, een aanvulling op een goede basisvoeding. In de praktijk zet ik regelmatig suppletie in, maar dat is dan meestal in de therapeutische vorm en dus heel specifiek op een bepaald doel gericht en vaak hoger gedoseerd dan voor algemeen gebruik. Een basis suppletie kan worden opgevat als een aanvulling op een gezonde voeding, waarbij de supplementen ervoor zorgen dat je een meer optimale voedingstoestand creëert.
Is dat dan echt nodig? Het blijkt in de praktijk lastig om voldoende voedingsstoffen uit de voeding te halen, het voedingscentrum adviseert een basisvoeding met 2 ons groente en 2 stuks fruit en wanneer je deze voeding analyseert blijkt dat hiermee de ADH (aanbevolen dagelijkse hoeveelheid) van een aantal stoffen niet gehaald worden. Wanneer we dan kijken naar het verschil tussen de ADH volgens het Voedingscentrum en die vanuit de orthomoleculaire visie dan zit daar zeker wat betreft de vitamines een groot verschil in. Dus zelfs met een zeer uitgebalanceerde voeding is het praktisch niet haalbaar om de aanbevelingen te halen, zowel de lagere ADH’s van het voedingscentrum als de hogere ADH’s vanuit de orthomoleculaire visie.
Bovendien eet niet iedereen 100% van de tijd volledig uitgebalanceerd, er zijn altijd dagen dat het wat minder goed lukt en dan haal je de ADH sowieso niet, dus met deze informatie in het achterhoofd kunnen we stellen dat het waarschijnlijk een goed idee is om waar nodig iets aan te vullen.
ADH? Staat voor de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid en het is een maat om aan te geven hoeveel je dagelijks van een bepaalde voedingsstof binnen zou moeten krijgen, dit zou dan bij de meeste mensen de behoefte moeten dekken. Maar dit is berekend vanuit een standaard en is natuurlijk geen maatwerk, het kan dus best zijn dat door een bepaalde situatie jouw specifieke behoefte verhoogd is.
Maar wat dan? Multivitamine en vitamine C behoren zeker tot de basis suppletie. Maar voor sommigen zijn ook visolie en vitamine D van belang als basis.
Waarom een multi? Een multi geeft een stukje basis ondersteuning wat betreft vitamines en mineralen, dit zijn allemaal stoffen die nodig zijn om allerlei lichaamsprocessen goed te laten verlopen. Zoals motorolie voor een benzinemotor belangrijk is, hebben wij voldoende van de verschillende hulpstoffen nodig om bijvoorbeeld onze verbranding goed te laten verlopen.
Selenium is bijvoorbeeld een mineraal dat in vrijwel alle multi’s is opgenomen en met goede redenen. Selenium is een zeer belangrijk antioxidant en deze stof krijg je zelfs met een goed voedingspatroon meestal niet genoeg binnen. Selenium is niet alleen een anti-oxidant, maar beschermt ook tegen zware metalen, is van belang voor een goede schildklierfunctie en is waarschijnlijk beschermend tegen het ontstaan van prostaatkanker. Dus een nogal belangrijke stof die je in ieder geval voldoende binnenkrijgt met een multi.
Vele mensen gebruiken dagelijks een multi en die zijn er in allerlei soorten en maten. Meestal zijn de ‘multi’s’ groter van formaat naarmate ze hoger gedoseerd zijn en dat is ook logisch , want dan zitten er ook veel stoffen in en dat heeft ruimte nodig. Meestal is goedkoop duurkoop wat betreft multi’s, want de goedkopere varianten bevatten minder werkzame stoffen en veelal ook goedkopere soorten stoffen die minder goed worden opgenomen in het lichaam. Multi’s zijn er inmiddels voor allerlei doelgroepen, voor mensen die veel sporten, of stress hebben, voor zwangeren, ouderen en kinderen. Een multi gaat meestal uit van de ADH die het voedingscentrum adviseert en is in ieder geval een prima basis.
Vitamine C bij verkoudheid toch? Ja zeker, maar ook om weefsel zoals tandvlees in goede conditie te houden. Vitamine C is ook een antioxidant, bevordert de opname van ijzer en is van groot belang voor het immuunsysteem.
Vitamine C is wat betreft het verschil tussen wat het voedingscentrum adviseert en wat er vanuit de orthomoleculaire visie wordt geadviseerd een opvallende vitamine.
Het voedingscentrum adviseert voor volwassen 75 mg vitamine C per dag, maar vele mensen halen deze aanbeveling beslist niet via hun normale voeding. Dus dan zou een hoog gedoseerde multi ook een prima aanvulling zijn.
Kijk je naar de orthomoleculaire visie, dan stellen zij dat je 30 mg per kilo lichaamsgewicht per dag nodig hebt als ADH, dat zou betekenen dat iemand van 60 kg 1800 mg vitamine C per dag nodig heeft om de ADH te halen. Dat zijn dus hele andere getallen. Er zijn in de winkels heel veel varianten te koop en de meeste starten inderdaad al bij 1000 mg, dus het lijkt erop dat deze visie toch al meer algemeen geaccepteerd is. Wil je dus een idee krijgen van de orthomoleculaire ADH in het geval van vitamine C, dan is dat makkelijk te berekenen en kun je jouw keuze voor suppletie daar op aanpassen.
De orthomoleculaire visie wijkt af omdat zij kijken naar dieren die nog wel zelf vitamine C kunnen aanmaken en deze getallen vergelijken met mensen. Als mens kunnen wij zelf geen vitamine C meer aanmaken en moeten we dit dus uit de voeding binnenkrijgen. Wanneer je kijkt naar dieren, waarvan verreweg de meeste dit nog wel kunnen dan zie je dat deze vaak tientallen milligrammen per kilogram lichaamsgewicht per dag aanmaken. Wanneer deze dieren onder stress staan kan dit zelfs oplopen tot 200-300 mg per kilo lichaamsgewicht.
Vitamine C is in allerlei vormen en maten te koop, wanneer je besluit om de orthomoleculaire ADH aan te houden is het raadzaam dit over de dag te spreiden, bijvoorbeeld over drie momenten gedurende de dag verdeeld. Bij een gevoelige maag en hogere doseringen is een ontzuurde vitamine C vaak prettiger, je kunt dit altijd even specifiek navragen wanneer je een supplement aanschaft.
Visolie alleen voor het hart? Visolie (omega 3 vetzuren) verkleint het risico op een hartinfarct, dat alleen is al een goede reden om te zorgen dat je de aanbeveling haalt natuurlijk, maar er is meer.. Visolie is ontstekingsremmend en is belangrijk voor de neurologische ontwikkeling van jonge kinderen.
Staat er bij jou niet 2 x per week vis (waarvan min. 1 x vette vis) op het menu? Dan is het advies van zowel het Voedingscentrum als vanuit de orthomoleculaire visie om visolie te suppleren. Het Voedingscentrum adviseert volwassenen om 450 mg omega 3 visvetzuren binnen te krijgen, dat kan dus behaald worden door 2 x per week vis te eten, waarvan 1 x vette vis.
Met vette vis wordt niet het gebakken visje op de markt bedoeld, maar vissen die van nature al vet bevatten. Dus kies liefst min. 1 x per week voor zalm, haring, paling, makreel, heilbot, bokking of sardines.
Haal je dit niet dan is het dus belangrijk visolie te suppleren. Ook hierin zijn weer diverse soorten en kwaliteiten, vaak is de prijs (deels) afhankelijk van de zuivering die is toegepast. Dus hoe beter de zuivering, hoe minder verontreiniging er in de olie zit, maar daar hangt wel een prijskaartje aan. Zuivering is belangrijk omdat gifstoffen worden opgeslagen in vet, dus wanneer je het vet van een vis tot een supplement wilt verwerken is het erg belangrijk deze te zuiveren van gifstoffen.
Vitamine zon! Vitamine D maken we zelf aan in de huid wanneer de zon schijnt, helaas hebben we in Nederland niet altijd stralend zonnig weer en maken we dus ook niet altijd even veel vitamine D aan. Werk je dan ook nog binnen of smeer je altijd netjes met factor 30, dan maak je nog minder vitamine D aan. Vitamine D zit ook in de voeding, maar dat zijn heel kleine hoeveelheden en dus meestal niet genoeg om de ADH te dekken.
Vitamine D is van belang voor de stevigheid van onze botten en het voorkomt botontkalking, maar vitamine D speelt ook een rol bij het immuunsysteem en de suikerstofwisseling.
Er blijken in Nederland veel mensen een tekort te hebben aan vitamine D, ze hebben dan minder dan 50 nmol/L vitamine D in het bloed. Een nog grotere groep heeft een suboptimale hoeveelheid in het bloed, de waarde ligt dan ergens tussen de 50- 75/80 nmol/L. In de praktijk streven we in ieder geval naar 80 nmol/L, want 80 is prachtig!
Het voedingscentrum stelt de ADH uit voeding in het algemeen op 10 mcg per dag en mensen boven de 70 jaar zelfs 20 mcg per dag. Aangezien er niet veel in de voeding zit blijkt dit in de praktijk bijna niet haalbaar zonder suppletie. Uit de voeding voldoende vitamine D binnenkrijgen is lastig, vette vis is de grootste leverancier, maar die eten we niet elke dag over het algemeen. Een boterham met gerookte makreel levert krap 3,5 mcg vitamine D. Dus wil je de aanbeveling halen zit er bijna niets anders op dan elke dag veel vette vis eten of een supplement nemen.
Mocht je kiezen voor suppletie dan is vitamine D3 de beste keuzen, want dit is een bio-actieve variant en is makkelijker beschikbaar voor het lichaam. Neem de vitamine D liefst in bij een vetrijke maaltijd (zoals de warme maaltijd), want daarmee wordt de opname verbeterd.
Welke dan? Wat betreft supplementen is goedkoop vaak duurkoop, maar dit is niet altijd het geval. In de praktijk werk ik met speciaal therapeutische merken die niet of nauwelijks via de counter verkocht worden, maar ben je nog geen cliënt in mijn praktijk dan kun je prima in een speciaalzaak terecht, daar kunnen ze je adviseren welke multi van welk merk het beste past bij jouw situatie.
Ik hoop met dit artikel weer een aantal vragen te hebben beantwoord en ik wens je een zonnig en mooi voorjaar met genoeg tijd om wat zon mee te pakken voor de broodnodige vitamine D aanmaak!
Een Zonnige Groet,
Gesina
Disclaimer: Aangezien deze nieuwsbrief wordt verstuurd naar vele mensen kunnen aan deze adviezen geen rechten worden ontleend, neem bij twijfel altijd contact op met je huisarts of plan een consult in mijn praktijk zodat jouw persoonlijke behoefte berekend kan worden.